نحوه طراحی پلان معماری اقلیم سرد کوهستانی

ویژگی های اقلیم سرد 

· شرایط اقلیمی و خصوصیات آب و هوایی:

  • کلیات آب و هوایی این منطقه به شرح زیر می باشد :
  • · سرمای شدید در زمستان و هوای معتدل در تابستان
  • · اختلاف بسیار زیاد درجه حرارت هوا بین دمای شب وروز
  • · بارش برف سنگین
  • · رطوبت کم هوا
  • میانگین دمای هوا در گرم ترین ماه سال در این اقلیم بیش از 10 درجه سانتی
  • گراد و متوسط دمای هوا در سردترین ماه سال کمتر از 3- درجه سانتی گراد می
  • باشد .                                                          shaparak 

  • فرم بنا
  • ساختمان های درون گرا با حیاط مرکزی
  • بناهای سنتی در اقلیم سرد مانند نواحی مرکزی فلات ایران دارای حیاط مرکزی بوده و سایر قسمت ها دورتادور این حیاط چیده می شوند . اتاق های واقع در سمت شمال حیاط بزرگتر از سایر قسمت ها و تالار یا اتاق اصلی نشیمن خانه نیز در این سمت حیاط واقع شده است تا از تابش مستقیم و حرارت آفتاب در فصل سرد زمستان استفاده کنند . جبهه جنوبی ساختمان به دلیل کوتاه و معتدل بودن فصل تابستان کمتر به کار گرفته می شود . لذا اتاق های جنوبی و اتاق های شرقی و غربی – در صورت وجود – به عنوان انباری یا فضاهای خدماتی همچون اتاق خدمه یا سرویس های بهداشتی کاربرد دارند .
  • برخلاف مناطق معتدل و مرطوب سواحل جنوبی دریای خزر ، خانه های این مناطق ، اغلب دارای زیر زمینی با سقف کوتاه در پائین زمستان نشین هستند که به علت خنکی هوای آن ، در تابستان برای سکونت و آسایش ساکنان خانه به کار می رود .
  • استفاده از ایوان و حیاط کوچک د ر بنا
  • از آنجایی که در بیشتر روزهای سال در مناطق کوهستانی سرد ویا بسیار سرد است اکثر فعالیت های روزمره در اتاق ها انجام می پذیرد . لذا ابعاد حیاط ها در این مناطق قدری کوچکتر از نواحی فلات مرکزی ایران است .
  • ساختمان ها در این اقلیم دارای ایوان اند ولی عمق آنها نسبت به ایوان های مناطق جنوبی کشور به مراتب کمتر می باشد و همانند ایوان های منطقه خزر ، کاربرد نشیمن ندارند و صرفا جهت حفظ ورودی ها ی بنا از برف و باران استفاده می شوند .
  • نکته دیگر پائین بودن کف حیاط بناهای اقلیم سرد به اندازه 1 تا 1.5 متر از سطح پیاده روهااست تا بتوان آب جاری در نهر ها و جویها را بر باغچه حیاط یا آب انبار واقع در زیر زمین سوار نمود و از سوی دیگر ، زمین مانند عایق حرارتی اطراف بنا را احاطه کرده ، مانع از تبادل حرارتی بین بنا و محیط پیرامون آن و باعث حفظ حرارت درون ساختمان می شود .

  • · پلان ، فرم بنا و نحوه قرار گیری آن

    • در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی ، بناها دارای پلان و بافت متراکم می باشند . فرم بنا باید به گونه ای باشد که سطح تماس آن را با سرمای خارج کمتر نماید تا حرارت کمتری از درون به بیرون انتقال یابد . لذا از احجامی نظیر مکعب یا مکعب مستطیل استفاده می نمایند تا نسبت سطح خارجی بنا به حجم داخلی آن کاهش یابد و آن را در حداقل ممکن نگه دارد .
    • ساختمان ها بین 20 درجه به طرف غرب و 45 درجه به سمت شرق و در سایه باد یکدیگر و خارج از سایه آفتاب هم ، در محور شمالی – جنوبی مستقر می شوند .

    · اتاق های کوچک با ارتفاع کم

    • در نواحی سرد و برفی ، باید از ایجاد اتاق ها و فضاهای بزرگ داخل بنا اجتناب نمود چرا که با افزایش سطح تماس آنها با فضای سرد بیرونی ، گرم کردن این فضای وسیع مشکل خواهد بود .
    • بنابراین در این مناطق سقف اتاق ها را پائین تر از اتاق های مشابه در سایر حوزه های اقلیمی در نظر می گیرند تا حجم اتاق کاهش یابد و سطح خارجی نسبت به حجم بنا حداقل گردد . ارتفاع کم سقف در تالار ها و اتاق های مهم و طاق راسته ها و حجره های بازارهای این مناطق نیز مشهور است .
    • بازشوهای کوچک
    • در این مناطق برای جلو گیری از تبادل حرارتی بین داخل و خارج بنا از بازشوهای کوچک و به تعداد کم استفاده می کنند . در صورت بزرگ بودن پنجره ها ، استفاده از سایبان الزامی است . بازشوها در ضلع جنوبی برای استفاده هر چه بیشتر از تابش آفتاب ، بزرگتر و کشیده تر انتخاب می شوند . همچنین از استقرار بازشوها در جهت بادهای سرد باید اجتناب نمود . پنجره های دو جداره نیز برای رساندن تبادل حرارتی به حداقل ممکن مناسب ترند . در ضمن به منظور جلوگیری از ایجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلی به خارج ساختمان ، میزان تعویض هوای هوای داخل وتهویه طبیعی را باید به حداقل ممکن رساند .
    • در مقایسه با اقلیم گرم و خشک ابعاد بازشوها در این حوزه اقلیمی برای استفاده از انرژی حرارتی حاصل از تابش آفتاب افزایش یافته است .


    · دیوارهای نسبتا قطور

    • قطر زیاد دیوارها نیز به نوبه خود از تبادل حرارتی بین فضای داخلی بنا و محیط بیرونی ساختمان جلوگیری می کند . معیارهای معماری اقلیم سرد و کوهستانی و گرم و خشک تقریبا مشابه است و تنها تفاوت آنها در منابع حرارت دهنده می باشد که در اقلیم گرم و خشک این منبع از سمت بیرونی بنا و در اقلیم سرد از سمت داخل فضا می باشد . لذا باید در این اقلیم به کمک مصالح بنایی قطر دیوارها را زیاد نمود تا این جداره بتواند به عنوان منبع ذخیره حرارت داخل بنا عمل نماید .


    • دیوارهای قطور ، گرما و حرارت تابش آفتاب روزانه را در طول شب حفظ و به تعدیل دمای داخل ساختمان کمک می نماید . در معماری بومی این مناطق تا حد ممکن تلاش می شود تا به شکل طبیعی یا یا با استفاده از بخاری و گرمای ناشی از حضور افراد ، پخت وپز یا حضور حیوانات ، بنا را گرم نمود .
    • بام های مسطح
    • بام های شیب دار در صورت مناسب بودن پوشش آن به مراتب از بام های مسطح بهترند چرا که آب باران را به سهولت از روی بام دور می کنند . ولی در صورت کاهگلی بودن پوشش بام ، قدرت آن در برابر رطوبت و باران و به ویژه برف بسیار تضعیف خواهد شد . چرا که آب ناشی از ذوب تدریجی برف وارد سقف کاهگل می گردد و بنا مرطوب و نم دار می گردد . به همین دلیل به محض بارش برف ، آن را از روی چنین بامی پارو می کنند و با غلتکی سنگی و کوچک ، بام را دوباره غلتک می کشند تا پوشش کاهگلی آن مجددا متراکم و سوراخ های ایجاد شده در اثر نفوذ آب مسدود گردند .
    • انتخاب بام های مسطح در اقلیم سرد مشکلی ایجاد نمی نماید چرا که با نگهداری برف بر روی بام ازآن به عنوان عایق حرارتی در مقابل سرمای زیاد هوای خارج که چندین درجه کمتر از درجه حرارت برف است استفاده می شود و همچنین فضای زیر اسکلت خرپا که کاربرد انباری دارد ، عایق مناسبی بین فضای داخل و خارج بنا خواهد بود . لذا دو جداره بودن سقف بنا در این اقلیم برای حفظ گرمای بنا حائز اهمیت است .

    · نوع مصالح

    • مصالح مورد استفاده در ابنیه سنتی در مناطق سرد و کوهستانی مانند سایر حوزه های اقلیمی از مصالح موجود در آن اقلیم است. این مصالح باید از ظرفیت و مقاومت حرارتی خوبی برخوردار باشند تا گرمای بنا را در فضای داخلی آن حفظ نماید .
    • لذا بدنه این ابنیه از سنگ ( یا چوب ، ملات کاهگل ، خشت و آجر ) و پوشش سقف و بام از تیر های چوبی و کاهگل می باشد . از سنگ و مصالح مقاوم و سنگین برای برای پی سازی بنا استفاده می کنند
    • و در برخی نقاط ، کرسی چینی با مصالح سنگین
    • جهت جلو گیری از رطوبت به کار می رود ،
    • هر چند ابنیه این مناطق ، به طور کلی ،
    • بر روی زمین بنا می شوند .
    • در این رابطه می توان از شهر جوانرود و روستاهای اطراف آن واقع در منطقه غربی رشته کوه زاگرس و در 95 کیلو متری شمال غرب کرمانشاه نام برد . در این منطقه ساختمانهای سنگی ، سیمایی موزون و هماهنگ به کل بافت شهر و همچنین به بافت روستاها داده است . سنگ که به وفور در این منطقه کوهستانی وجود دارد و به صورت لاشه و یا قواره در دیوارهای قطور ساختمان ها به کار می رود . در این منطقه اقلیمی سرد و نسبتا پر باران ، بام ساختمان ها مسطح و با تیر چوبی و کاهگلی پوشیده شده است . هر چند که بام اغلب ساختمان ها های جدید در جوانرود دارای خرپای چوبی و پوشش شیروانی است .
  • نظرات 22 + ارسال نظر
    shaparak پنج‌شنبه 2 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 01:20

    سلام به شما دوستان عزیز...
    آمار دیروز به ۱۲۴ رسید...
    از حضور همه ی شما دوستان خوشحالم...

    هاتف پنج‌شنبه 2 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 16:18

    سلام من همین امروز با وبلاگتون اشنا شدم توسط اقای انزلی چیه! شاپرک کارت خیلی توپ بود همین که بچه هارو جمع کردی دوره هم. اگه اجازه بدین منم هروقت شد به شماها سر بزنم تا دوره هم شاد باشیم.......................

    شاپرک:
    خواهش میکنم...
    خوشحال شدم...
    خوش اومدید...
    منتظر حظور دوباره ی شما هستیم...
    اجازه چیه!
    اینجا مال تمام دوستان عزیزمنونه...

    مصطفی پنج‌شنبه 2 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 19:41 http://jbh-boy.persianblog.ir/

    سلام..چطوری؟..جون شاپرک وبلاگت زیادی تخصصی شده..بچه ها به اندازه کافی تو دانشگاه با کتابا درگیر هستن خب یه خرده سرگرمی رو بیشتر کن

    شاپرک:
    خداااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا!
    من از دست تو چی کار کنم...........!!!!!!!!!!!!!



    فعلا تا چند روز شرمنده ی اخلاق ورزشی همه ی دوستان هستم.....




    می گم خوب سر به سر شاپرک می ذارین..................رازقی

    مصطفی پنج‌شنبه 2 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 23:23 http://jbh-boy.persianblog.ir/

    جون شاپرک ناراحت نشو...
    به قول بقال محلمون حق با مشتریه(یا همون کاربر)

    شاپرک:
    باشه....میبخشمت...

    ناراحت چیه!
    من منتظر پیشنهادات شما هستم....
    تا الان هر چی گفتید حق با شما بوده آقا مصطفی...
    فقط یه چند وقتی فرصت نمیکنم به وبلاگ برسم....

    shaparak جمعه 3 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 01:08

    راستی دوست عزیز....
    من تمام حرفات و باور کردم...
    نگران نباش...
    بین خودمون میمونه....

    مصطفی جمعه 3 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 09:45 http://jbh-boy.persianblog.ir/

    شاپرک, آقا مجتبی خودتی...

    ای وای ببخشید!الان درستش میکنم....

    معمار جمعه 3 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 20:13

    جسارت به بعضیا نشه واسه خودم متاسفم که جامعه ما همچنان پیشرفت نکرده ها خیلی ها همچنان تو دوره حجر بسر میبرن. اخه شما(خطاب به بعضیا) دانشجو شدین یه مقدار پرستیژه دانشجو داشته باشین به خدا این رفتار سالیانه ساله که
    پوسیده شده ه ه ه ه ه ه ه ه یه تکونی به خودتون بدین............

    ببخشید دوست عزیز بنده هم جسارت نمی کنم اما باید دید تعریف شما از پرستیژه دانشجو چی هستش؟و منظورتون از رفتار پوسیده شده کدوم رفتاره؟؟؟؟؟؟؟؟!!!!!!!!!من که تا امروز چیز خاصی از بچه ها تو وب ندیدم!!!!!!!!!شاید منظورتون خارج از اینجاست؟... رازقی

    مصطفی جمعه 3 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 22:22 http://jbh-boy.persianblog.ir/

    معمار منظورش با منه..کسی به خودش نگیره

    مصطفی جان زیاد به دل نگیر.فکر کنم با همه ی ماها بودن... رازقی

    shaparak جمعه 3 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 23:57

    نه آقا مصطفی...
    مطمئن باش کسی با شما نبود...

    آخه با شما چیکار داره آقا مصطفی...!

    صدیقه شنبه 4 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 10:10

    سلام بچه ها خویین؟حال میکنین این روزا زود به زود میام دیدنتون؟!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
    آره واقعان خطاب این معمار به کیه؟نکنه به منه که وقتی دلم گرفته بود تو قسمته دلتنگی یه کم به آدما بد و بی راه گفتم؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟هرچند خیلی هم بیراه نبود فقط مخاطبم و غلط انتخاب کردم شایدبهتر بود به جای اینکه بگم حالم از همه بهم میخوره میگفتم حالم از آدمایی که فکر میکنن خیلی بارشونه و خیلی میفهمن ولی هیچی نمیفهمن بهم میخوره!!!!!!!!!!!!!!!!!آدمایی که فکر میکنن هر کاری میکنن درسته و هیچ وقت خطاهاشون و گردن نمیگیرن و همیشه تو نظرشون دیگران مقصرن.دیگران حالیشون نیست.دیگران..........!حالا بگذریم.مهم نیست.

    صدیقه شنبه 4 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 10:39

    بچه ها من دیگه باید برم منتظرتون موندم نیومدین!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!منم کلی پلان دارم که باید تا یکشنبه تموم کنم!بعدا باز میام سر میزنم!خوش بگذره
    در ضمن معمار محترم اگه حدسم درسته و خطابتون به من بود لطفا جوابمو بزارین مشتاقم ببینم اینبار چی بارم میکنین؟!!!!!!!!!!!!!!تو پیغام قبلی که عصر حجری و بی پرستیژ بودم!!!!!!!!!!!!!!!!میام جواب جوابتونو میزارم معمار روشن فکر امروزی با پرستیژ...................!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
    تابعد

    صدیقه جان این چه حرفیه...؟؟؟!!
    کسی با شما نبود عزیزم...
    فکر کن با من بود...باشه...!؟

    مصطفی شنبه 4 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 22:31 http://jbh-boy.persianblog.ir/

    معمار بچه های گل وبلاگ رو ناراحت کردی حالا که اینجوری شد امیدوارم هر چی که میسازی کج در بیاد و پروانه ساخت نگیره

    شاپرک:
    من معمار و ناراحت کردم!
    دیگه باهات حرف نمیزنماااا!
    برو با رازقی جونت حرف بزن!

    صدیقه یکشنبه 5 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 10:12

    سلام نمی دونم آره شایدم واقعامعمار با پرستیژ با من نبوده.فرض میگیریم که با من نبوده!بی خیال. خوش باشین.به هر حال من حرفمو زدم.برا همه ی حرفامم دلیل دارم!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!مرسی آقا مصطفی که حوامو داری!تنکس.فعلا بچه ها

    فرناز دوشنبه 6 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 20:28

    وااااااااااااااااااای صدیقه منم باهات موافقم در حد المپیک

    اینکه خیلیا فک میکنن خیلی چیزا بارشونه ولی هیچی نمیدونن و خیلیایی که تا دیروز باهات بود با توجهات دیگران به جایی میرسنو کسایی که باهاشون بودن رو فراموش میکنن


    آخ که دیگه................... اینا میخوان به کجا برسن .........

    فرناز دوشنبه 6 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 20:39

    توبالا یادم رفت بگم این جور آدما تو جامعمون خیلی زیادن و دورو برمون رو اگه خوب نگا کنیم میبینیمشون......... نمیدونم منظورت کی بود ولی حرف دلمو زدی گل دخترم....... چه قدم داره به تعداد آدمای نامرد اضافه میشه .......

    مصطفی سه‌شنبه 7 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 18:23 http://jbh-boy.persianblog.ir

    فرناز حق با توئه ولی به دل نگیر..این معمار رو میشناسم چیزی تو دلش نیست ..به طور کل دختر خوبیه

    مصطفی جان معمار دختر نیست اگه خوب توجه کرده باشی قبلا به این موضوع اشاره کردن...اره تو رشته ی ما دختر زیاده ولی پسر هم در کلاسها به وضوح دیده میشه...(-؛ رازقی

    مصطفی سه‌شنبه 7 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 21:17 http://jbh-boy.persianblog.ir

    رازقی جون هر چی بگی درسته...حتما پسره دیگه

    فرناز پنج‌شنبه 9 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 15:35

    سلام
    یوهوووووووووووووووووووو


    آره ضایعه که پسره ....... وقتی از ارتباطاتی که از عصر حجر تو این زمونه مونده حرف میزنه ....... یعنی میتونیم این نتیجه ی اخلاقی رو از این داستان بگیریم که ........ شاید منظورش با یه دختر بوده که رو ارتباطات فقط یه خورده حساسه و شاید برحسب اتفاق اون دختره خوشجیل تواین وب گذرش میوفته......... پس.................................................
    .................................

    فرناز پنج‌شنبه 9 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 15:37

    پس حالا نتیجه گیری آخرش با خودتون ..............
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    بابا یه خورده ......... بیابین........

    صدیقه جمعه 10 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 00:55

    سلام.به قول فرناز یوهووووووو کسی نیست؟!دلم براتون تنگیده کجایین بچه ها؟کسی نیست؟
    فرنازجون مثل اینکه تو هم دل پری از همچین آدمایی داری ولی بی خیال.من جدیدا تصمیم گرفتم بی خیالی طی کنم.اینجوری خیلی بهترهتو گذشته بی خودی فراوون حرس خوردم ولی اشتبا ه کردم.تو هم حرس نخور

    صدیقه جمعه 10 اردیبهشت‌ماه سال 1389 ساعت 01:19

    مثل اینکه کسی نیست!!!!!!!!!!!!!!!!بچه ها فردا شب بیاین تو وب من خیلی وقت که آنلاین باهاتون تو وب نحرفیدم تازه یه سری از بچه هارم اصلا نمیشناسم.میخوام باهاتون آشناشم(البته تعریف بسیار شنیدم)!!!!!!!!!!!اینجوری خیلی ناجوره یه جورایی غریبی میکنمفردا بیاینا!!!!!!!!!!!!
    ۱۱به بعد.تا فردا بای

    مصطفی پاکسرشت شنبه 1 آبان‌ماه سال 1389 ساعت 01:04 http://super-visor.blogfa.com

    سلام دوست عزیز:
    میخوام یک مجتمع مسکونی 40واحدی در اقلیم بروجرد طراحی کنم موضوع طرح 5 مه .اگه در این زمینه میتونید به من کمکی کنید ممنون می شم.

    شاپرک:
    سلام دوست گرامی...
    ولی ما هنوز ترم ۳ هستیم...
    فک نکنم کاری ازمون بر بیاد...
    هنوز اول راهیم...
    موفق باشی...

    برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
    ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد